Kiedy organizator warsztatów lub plenerów fotograficznych tworzy imprezy turystyczne? Czy potrzebuje specjalnych zezwoleń? Czy ten mniej popularny niż RODO problem, nie jest co najmniej równie istotny?

O problemie, który tu opiszę dowiedziałem się kilka lat temu (kiedy zaczynałem organizować wyjazdy). Okazuje się że organizując (nawet reklamując) warsztaty fotograficzne, zawierające w ofercie nocleg lub trwające powyżej 24h, tworzymy tzw. “IMPREZĘ TURYSTYCZNĄ“. W ten sposób podlegamy pod ustawę o usługach turystycznych i musimy spełniać sporo wymagań z tym związanych. Co więcej okazuje się, że nie spełniając tych wymagań narażamy się na ogromne kary, często większe niż w przypadku tak sławnego obecnie RODO. Jakkolwiek niedorzecznie to brzmi w tym miejscu, obiecuję poniżej przedstawić wszystkie podstawy prawne i pomóc w przetłumaczeniu ich na język polski.

Wróćmy jednak na chwilę kilka lat wstecz, czyli do momentu, w którym zaczynałem organizowanie takich warsztatów i szukałem rozwiązania tego problemu. Rozmawiałem wówczas z kilkoma prawnikami, u których konsultowałem ten temat. Niestety nikt nie był w stanie znaleźć mi rozwiązania gwarantującego zorganizowanie warsztatów wyjazdowych, nie tworząc przy tym imprezy turystycznej. Biura podróży dawały bardzo słabe oferty na organizację takich wyjazdów. Jedyną opcją było dla mnie zrobienie wszystkich uprawnień organizatora turystyki i dokształcenie się w tym bardzo skomplikowanym temacie. Zajęło to sporo czasu i wygenerowało masę kosztów ale mimo, że kary za brak uprawnień były wtedy jeszcze raczej minimalne, to wolałem spać spokojnie.

Dziś sytuacja jest inna, ustawa o turystyce została zmieniona i dostosowana do dyrektyw unijnych. Zmian jest masa, natomiast ta zmiana, która jest szczególnie ważna dla organizatorów warsztatów, to właśnie zmiana dotycząca kar, które mogą być ogromne. W związku z tym nie wyobrażam sobie, że ktokolwiek świadomy przepisów chce w tej chwili ryzykować i organizować warsztaty wyjazdowe bez uprawnień. Jednocześnie większość takich imprez odbywa się właśnie w takiej formie. Można zatem łatwo wyciągnąć wniosek, że po prostu mało kto o nich wie. 

Oczywiście w myśl zasady, że posłaniec przynoszący złą wiadomość musi zginąć, zostałem ostatnio kilka razy posądzony o wygadywanie głupot, próbę manipulacji, a nawet wyłudzenia. Dlatego przejdźmy do podstaw prawnych, czyli ustawy o usługach turystycznych.  

Mimo, że to co poniżej przeczytasz jest zaledwie wierzchołkiem góry lodowej, to i tak nie brak tu zawiłości prawnych. Postaram się jednak wytłumaczyć te fragmenty ustawy najlepiej jak potrafię. W tym celu potrzebuję stworzyć małą legendę:

  • pochyłe litery – treść ustawy
  • niebieski font – mój komentarz
  • zielony font – usługa turystyczna nie wymagająca zezwoleń
  • czerwony font – impreza turystyczna wymagająca zezwoleń

Po pierwsze należy odróżnić dwa terminy, które podobnie brzmią, a mają zupełnie różne znaczenie:

  1. USŁUGA TURYSTYCZNA – można ją sprzedawać pojedynczo bez uprawnień, dlatego oznaczymy ją kolorem zielonym
  2. IMPREZA TURYSTYCZNA – nie można sprzedawać jej bez uprawnień, jest ona połączeniem co najmniej dwóch usług turystycznych w sposób ściśle określony w ustawie

Najważniejsze to zrozumieć na początek, że warsztaty fotograficzne mogą być USŁUGĄ TURYSTYCZNĄ.
Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) usłudze turystycznej – należy przez to rozumieć:
a) przewóz pasażerów,
[np. dojazd autobusem]
b) zakwaterowanie w celach innych niż pobytowe, które nie jest nieodłącznym elementem przewozu pasażerów,
[np. nocleg]
c) wynajem pojazdów samochodowych lub innych pojazdów silnikowych, [np. car rental]
d) inną usługę świadczoną podróżnym, która nie stanowi integralnej części usług wskazanych w lit. a–c;
[warsztaty fotograficzne są inną usługą świadczoną podróżnym i nie stanowią one integralnej części usług “PRZEWÓZ OSÓB” “NOCLEG” “WYNAJEM POJAZDÓW”. Z tego właśnie powodu WARSZTATY FOTOGRAFICZNE SĄ USŁUGĄ TURYSTYCZNĄ]
Zatrzymam się tu na chwilę w analizie, bo ten fragment może wydawać się niedorzeczny. Ktoś zapyta Jakim prawem warsztaty fotograficzne są usługą turystyczną? No więc same warsztaty nie są, ponieważ ustawa nie odnosi się do imprez, które trwają mniej niż 24 godziny i nie zawierają noclegu. Tak samo wyżywienie nie jest usługą turystyczną, ale jeśli łączy się w ofercie z inną usługą turystyczną z punktów a (przewóz osób), b(nocleg), c (car rental), to się nią staje. 
No dobrze, ustaliliśmy już, że w naszym przypadku warsztaty są USŁUGĄ TURYSTYCZNĄ. Sam fakt, że tak jest nie byłby zupełnie problematyczny gdyby nie to, że połączenie dwóch usług turystycznych może stworzyć IMPREZĘ TURYSTYCZNĄ, a ta wymaga już specjalnych uprawnień od organizatora. W uproszczonym schemacie wygląda to tak: 

 

USŁUGA TURYSTYCZNA (warsztaty) + USŁUGA TURYSTYCZNA (nocleg) = IMPREZA TURYSTYCZNA

 

wynika to z treści Art. 4, o którym mowa dalej.


Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

2) imprezie turystycznej – należy przez to rozumieć połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, spełniające warunki, o których mowa w art. 5 ust. 1;
[WARSZTATY i NOCLEG to dwie różne usługi turystyczne, łączone na potrzeby jednej oferty i spełniające warunki o których mowa w art.5 ust. 1, poniżej]

Art. 5. 1. Do utworzenia imprezy turystycznej dochodzi, jeżeli:
1) usługi turystyczne zostały połączone przez jednego przedsiębiorcę turystycznego, w tym na prośbę podróżnego lub zgodnie z jego wyborem, przed zawarciem umowy obejmującej wszystkie usługi lub [w ofercie łączony jest NOCLEG z WARSZTATAMI, więc warunek jest spełniony]
2) niezależnie od tego, czy zawarto odrębne umowy z dostawcami poszczególnych usług turystycznych, usługi te są:
a) nabywane w jednym punkcie sprzedaży i zostały wybrane, zanim podróżny zgodził się dokonać zapłaty lub
b) oferowane lub sprzedawane po cenie obejmującej wszystkie usługi lub po cenie całkowitej, lub gdy jedną z tych cen obciążany jest nabywca, lub
c) reklamowane lub sprzedawane przy użyciu określenia „impreza turystyczna” lub podobnego, lub
d) łączone po zawarciu umowy, na podstawie której podróżny został uprawniony do dokonania wyboru spośród różnych rodzajów usług turystycznych, lub
e) nabywane od odrębnych przedsiębiorców turystycznych za pośrednictwem powiązanych procesów rezerwacji online, podczas których przedsiębiorca turystyczny, z którym zawarta została pierwsza umowa, przekazuje innemu przedsiębiorcy turystycznemu lub przedsiębiorcom turystycznym: imię i nazwisko  podróżnego, adres poczty elektronicznej oraz szczegóły płatności, a umowa z tym innym przedsiębiorcą turystycznym lub przedsiębiorcami turystycznymi zostanie zawarta najpóźniej 24 godziny po potwierdzeniu rezerwacji pierwszej usługi turystycznej. [z tej części Art 5 wynika, że nie ma znaczenia czy klient zapłaci osobno za nocleg i za warsztaty. W myśl ustawy zawsze stworzy się impreza turystyczna, lub powiązane usługi turystyczne]

Oczywiście są wyłączenia od ustawy ale te najważniejsze niestety nie dotyczą organizacji warsztatów. Mimo wszystko omówię je poniżej bo są często źle interpretowane.

Art. 3. Ustawy nie stosuje się do:
1) imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane oraz których zamawianie i realizowanie jest ułatwiane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych; 
[tu muszą być spełnione wszystkie trzy założenia. Dotyczy to np. fundacji, które organizują wyjazd dla zamkniętej grupy odbiorców (nie reklamują go publicznie) i robią go kilka razy w roku i nie zarabiają na tym nawet 1zł]
2) imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowych zawieranej między przedsiębiorcą turystycznym a przedsiębiorcą w rozumieniu art.  431 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132) albo podmiotem prowadzącym działalność odpłatną; 
[firmy eventowe też potrzebują uprawnień do organizacji wyjazdów dla klientów]
3) imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny, chyba że obejmują
nocleg. 
[to już opisywałem na początku]

Kolejne istotne ale niestety nie mające zastosowania przy organizacji warsztatów wyłącznie znajdziemy w Art. 5. ust. 2,. To chyba najbardziej pokręcona formuła z całej ustawy, więc będę się wtrącał na bieżąco.

Art.5. 2. Do utworzenia imprezy turystycznej nie dochodzi, mimo spełnienia przesłanek, o których mowa w ust. 1 [czyli łączenia dwóch usług turystycznych], w przypadku połączenia nie więcej niż jednego rodzaju usługi turystycznej, o której mowa w art. 4 pkt 1 lit. a, b albo c [mowa o usługach: “PRZEWÓZ OSÓB”, “NOCLEG”, “WYNAJEM POJAZDU” W naszym przypadku chodzi o “NOCLEG”], z jedną lub kilkoma usługami turystycznymi, o których mowa w art. 4 pkt 1 lit. d [czyli w naszym przypadku WARSZTATY], które:

1) stanowią mniej niż 25% łącznej wartości połączonych usług turystycznych i nie są reklamowane jako istotny element tego połączenia, ani nie stanowią istotnego elementu z innych przyczyn lub
[aby to wyłączenie było zasadne, WARSZTATY musiałyby stanowić mniej niż 25% wartości całej oferty i nie być reklamowane jako istotna część oferty]

Oznacza to, że WARSZTATY + NOCLEG nie stworzą imprezy turystycznej jeśli cena WARSZTATÓW będzie mniejsza niż 25% ceny całej oferty i WARSZTATY nie mogą być reklamowane jako istotny element tego połączenia.


CENA WARSZTATÓW < 25% CENY CAŁEJ OFERTY 
(i warsztaty nie mogą być reklamowane)

 

Wnioski są takie, że oferując warsztaty z noclegiem, praktycznie zawsze tworzysz imprezę turystyczną i potrzebujesz do tego specjalnych uprawnień. Nie piszę tu szczegółowo o karach, które przewidział ustawodawca ale łatwo znajdziesz je w Art. 59 ustawy.

Tyle chyba w dużym skrócie, jeśli chcesz zajrzeć do źródła i poczytać więcej na ten temat, to odsyłam do ustawy. Uwagi i wątpliwości chętnie przedyskutuję w komentarzach pod wpisem lub mailem. Organizatorom którzy nie wierzą w to co napisałem i nie lubią czytać ustaw, sugerowałbym skonsultować się z prawnikiem, ponieważ to dość ważna sprawa.

Jeśli natomiast dojdziesz do wniosku, że mam rację i będziesz zastanawił/a się co zrobić z tym fantem, to zapraszam do kontaktu mailowego – pomogę tyle ile dam radę, również pro bono :)

No i ważna informacja na koniec – nowa ustawa wchodzi w życie 1 lipca, zostało niewiele czasu na uporządkowanie tego tematu.